گردش دارایی

گردش دارایی

 

این نسبت میزان تأثیرگذاری گردش دارایی‌ها را در کسب درآمد شرکت نشان می‌دهد و بیانگر این است که چگونه دارایی‌های شرکت برای ایجاد درآمد بکار گرفته می‌شود. با مقایسه این نسبت در دوره‌های گذشته می‌توان به این نتیجه رسید که افزایش دارایی‌ها در کسب درآمد بیشتر توسط شرکت، تأثیرگذار بوده است یا خیر.

بالا بودن نسبت گردش دارایی‌ها، توانایی شرکت را در استفاده موفق از مجموع دارایی‌ها و امکانات خود نشان می‌دهد.

چنانچه دارایی‌های شرکت افزایش فراوانی داشته باشد اما از طرف دیگر درفروش شرکت رشد چندانی مشاهده نشود، می‌توانیم در مورد فروش و دارایی‌های آن به نتایج زیر دست یابیم:

افزایش در دارایی‌های جدید بدون برنامه‌ریزی دقیق صورت گرفته است و درنتیجه شرکت دچار تورم در بخش دارایی‌ها شده است.
شرکت دارای مشکل بازاریابی در فروش محصولات خود است؛ یعنی بازار محصول اشباع‌شده و شرکت باید به دنبال بازارهای جدید باشد.

 

فرمول این نسبت:

 

فروش	=	گردش دارایی
جمع دارایی ها

گردش سرمایه ثابت

گردش سرمایه ثابت 

 

این نسبت بیانگر میزان تأثیرگذاری دارایی‌های ثابت شرکت بر کسب درآمد آن است.
بالا بودن نسبت گردش دارایی‌های ثابت نشان می‌دهد شرکت در استفاده از این دسته از دارایی‌های خود به‌عنوان یکی از عوامل تولید، موفق بوده است. از سوی دیگر پایین بودن این نسبت ناشی از سرمایه‌گذاری بیش‌ازحد در دارایی‌های ثابت و پایین بودن درآمد شرکت، نسبت به آن است. این امر می‌تواند به‌منزله عدم کارایی دارایی‌های ثابت شرکت باشد.

 

فرمول این نسبت:

 

365	*	فروش	=	گردش سرمایه ثابت
		متوسط دارایی ثابت

 

دارایی ثابت ابتدای دوره+دارایی ثابت پایان دوره	=	متوسط دارایی ثابت
2

 

گردش سرمایه جاری

گردش سرمایه جاری 

 

این نسبت حاکی از آن است  که سرمایه در گردش تا چه اندازه در فروش موثر است و هدف از محاسبه آن، این است که تعیین شود که آیا مقدار سرمایه در گردش کافی و متناسب با حجم فروش و فعالیت واحد تجاری می­باشد یا خیر.
سرمایه در گردش بخشی از خالص دارایی‌های جاری است که مستقیم یا غیرمستقیم تسهیلاتی را در چرخه تولید ایجاد می‌کنند.
نسبت گردش سرمایه جاری، تأثیر سرمایه در گردش را در فروش شرکت نشان می‌دهد.
زمانی که نسبت گردش سرمایه جاری در یک شرکت افزایش می‌یابد به ۲ دلیل است؛ یا مخرج کسر این نسبت که نشان‌دهنده سرمایه در گردش است کاهش یافته و یا صورت کسر که نمایانگر فروش است افزایش داشته است. بهتر است این نسبت در کنار نسبت دوره گردش عملیات، مقایسه و ارزیابی شود. از طرف دیگر بهتر است این نسبت در مقایسه با مقادیر خودش در دوره‌های قبل نیز بررسی شود.

 

فرمول این نسبت:

 

فروش	=	گردش سرمایه جاری
سرمایه در گردش

نسبت کالا به سرمایه‌ درگردش

نسبت کالا به سرمایه‌ درگردش 

 

سرمایه در گردش تفاوت دارایی جاری از بدهی جاری شرکت است. با توجه به اینکه یکی از اجزای تشکیل‌دهنده دارایی جاری موجودی کالا است، نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش نشان‌دهنده آن است که چه مقدار از سرمایه در گردش شرکت را موجودی کالا تشکیل داده است.
نسبت کالا به سرمایه در گردش توانایی مالی واحد تجاری را از نقطه نظر سرمایه گذاری در کالا نشان می­دهد.
چنان­چه این نسبت بزرگ­تر از یک باشد حاکی از آن است که موجودی کالا در مقایسه با منابع مالی واحد تجاری رقم بزرگی را تشکیل می­دهد، به عبارت دیگر افزایش حجم کالا متناسب با وضع مالی واحد تجاری نیست.
بالا بودن نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش، نشان‌دهنده این است که شرکت در عملیات جاری خود دارای مشکل است. تولید موجودی کالا به معنای تبدیل یک دارایی مولد (جاری) به یک دارایی غیر مولد است و تا زمانی که این دارایی به فروش نرسد و وجوه نقد حاصل از آن به چرخه تولید بازنگردد نمی‌توان از عملیات شرکت انتظار بازدهی داشت. بزرگ بودن این نسبت می‌تواند ناشی از مشکل شرکت در امر فروش و بازاریابی باشد. به عقیده برخی از تحلیلگران حداکثر مناسب برای این نسبت ۸۰ درصد است.
اگر این نسبت مقدار منفی به خود  بگیرد . دلیل این امر منفی شدن بخش مخرج کسر است که سرمایه در گردش شرکت را نشان می‌دهد. نشان دهننده آن است که بدهی‌های جاری بیشتر از دارایی‌های جاری بوده است. منفی شدن مقدار سرمایه در گردش دلایل متعددی دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

شرکت از محل اعتبارات کوتاه‌مدت برای بدست آوردن دارایی غیر جاری استفاده کرده است.
در دوره‌هایی که نسبت منفی شده است بخشی از بدهی‌های بلندمدت که سررسید شده‌اند، موجب افزایش بدهی جاری شده است.

 

فرمول این نسبت:

 

موجودی کالا	=	نسبت کالا به سرمایه‌ درگردش
سرمایه در گردش

دوره واریز بستانکاران

دوره واریز بستانکاران

 

دوره واریز بستانکاران نشان­دهنده این است که چه میزان  طول می­کشد تا بدهی به بستانکاران پرداخت گردد و هدف از محاسبه آن، یکی برنامه ­ریزی برای پرداخت­ها و تهیه بودجه نقدی و دیگری مقایسه آن با مهلت ­های تعیین شده توسط فروشندگان مواد و کالا برای دریافت مطالبات خود ما باشد.

 

فرمول این نسبت:

 

365	*	متوسط حسابهای پرداختنی	=	دوره واریز بستانکاران
		موجودی اول دوره+ موجودی آخر دوره-بهای تمام شده

دوره گردش عملیات

دوره گردش عملیات

 

مفهوم دوره گردش عملیات  نشان میدهد که چند روز طول می کشد تا مراحل تولید، فروش و وصول مطالبات طی شود و پول به انواع شکل ها(مواد،دستمزد،کالا و مطالبات) تبدیل و مجددا صورت نقدی پیدا کند.

تحلیل این نسبت را یک مثال بیان می‌کنیم. فرض کنید دوره گردش عملیات در شرکتی ۹۰ روز است. این یعنی ۹۰ روز طول می‌کشد تا کالاهای خریداری‌شده و موجود در انبار به فروش رسیده و وجوه ناشی از حساب‌های دریافتنی جمع‌آوری و وصول شوند.

 

فرمول این نسبت:

 

در شرکت‌های غیر تولیدی:
دوره گردش موجودی کالا+ دوره وصول مطالبات= دوره گردش عملیات

 

در شرکت‌های تولیدی:
دوره گردش موجودی کالا+ دوره وصول مطالبات+ دوره تولید کالا = دوره گردش عملیات

 

 

دوره وصول مطالبات تجاری

دوره وصول مطالبات تجاری 

 

هدف از بررسی مطالبات شرکت، آنالیز کیفی حساب‌ها و اسناد دریافتنی است. نسبت دوره وصول مطالبات، به دوره زمانی گفته می‌شود که با فرآیند فروش آغاز و تا وصول وجوه مربوطه ادامه می‌یابد.
با بررسی این نسبت درمی‌یابیم شرکت درآمد فروش خود را در چه بازه زمانی به چرخه عملیاتی بازمی‌گرداند.

چنانچه دوره وصول مطالبات شرکت کوتاه باشد به این معناست که شرکت برای تأمین اعتبار خود و افزایش سرمایه در گردش، بار مالی کمتری دارد و این امر موجب افزایش درآمد شرکت نیز می‌شود. حال بالا بودن دوره وصول مطالبات بیانگر آن است که شرکت برای فروش کالاهای خود، از شرایط نسیه بسیار زیاد استفاده کرده و یا اینکه برنامه منظمی برای وصول مطالبات خود از بدهکاران ندارد.
دوره وصول مطالبات معیار اندازه‌گیری مدت زمان لازم برای جمع‌آوری وجوه حاصل از فروش به مشتریان است.

 

فرمول این نسبت:

 

365	*	متوسط مطالبات تجاری	=	دوره وصول مطالبات تجاری
		فروش نسیه

دوره گردش کالا

دوره گردش کالا

 

دوره گردش کالا، بازه زمانی را نشان می‌دهد که در آن دفعات گردش کالا اتفاق افتاده است. برای محاسبه این نسبت ابتدا به توضیح مفهوم گردش موجودی کالا یا دفعات گردش کالا می‌پردازیم.

گردش موجودی کالا بیانگر این است که موجودی کالا و مواد اولیه شرکت، در یک بازه زمانی مشخص (به‌عنوان‌مثال یک سال مالی) چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است.

درنتیجه مفهوم دوره گردش موجودی کالا، بازه زمانی موردنیاز برای اینکه یک کالای ساخته‌ و فروخته شود را نمایش می‌دهد.

 

 پایین بودن نسبت دوره گردش کالا، به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

• فروش شرکت نسبت به موجودی کالا، افزایش بیشتری داشته و شرکت از کارایی عملیاتی بالایی برخوردار است.
• سرمایه‌گذاری شرکت در موجودی کالا کاهش‌یافته است.
• چرخه عملیاتی تبدیل مواد و موجودی کالا به وجه نقد، کوتاه است.
• دوره رکود موجودی کالا در انبار کوتاه است.

بالا بودن نسبت گردش موجودی کالا به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

• نگهداری میزان زیادی از موجودی‌ کالا در شرکت (انبار شدن کالاها)
• پایین بودن سطح فروش در شرکت
• بالا بودن هزینه‌های نگهداری موجودی کالا در شرکت
• احتمال بروز مشکل در تأمین مالی شرکت به دلیل پیش‌بینی پایین بودن وجوه نقد آن
• ایجاد خط تولید جدید و عدم تبلیغات برای فروش محصولات آن.

فرمول این نسبت:

 

365	*	متوسط موجودی کالا	=	دوره گردش کالا
		بهای تمام شده کالای فروش رفته

 

فرمول متوسط موجودی کالا:

موجودی کالا اول دوره+موجودی کالا پایان دوره	=	متوسط موجودی کالا
2

 

نسبت های فعالیات

نسبت های فعالیات

 

این نسبت‌ها نشان می‌دهند که با چه سرعتی دارایی‌های مختلـف بـه فروش یاپول نقد تبدیل می‌شوند. 

بـه عبـارت دیگر این نسبت ها حاکی از توانایی مدیریت در بکارگیری دارایی‌ها درفعالیت نهایی شرکت (فروش محصول) است.
مهم‌ترین عملکرد نسبت‌های گروه فعالیت این است که اقلام ترازنامه را با صورت سود و زیان مرتبط می‌سازد.

نسبت های فعالیت تعیین میکند که تا چه حد مؤسسه منابع خود را به نحو مؤثر بکار می گیرد.

به تعبیر دیگر، این نسبت ها، کاربرد منابع مالی یا داراییهای در اختیار مدیران را نشان میدهند.

با این نسبت ها میتوان میزان ﻛﺎرآیی یک ﺷﺮﻛﺖ را در ﻛﺎرﺑﺮد منابع خود اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی نمود.

این نسبت ها، عملکرد یک واحد تجاری را در استفاده از دارائیهای جاری و غیرجاری نشان میدهد.

هر کسری که در صورت آن مبلغ فروش واحد تجاری یا بهای تمام شده کالای فروش رفته قرار داشته باشد و در مخرج آن یکی از اقلام ترازنامه قرار بگیرد را می توان نسبت فعالیت نامید.
 

برخی از نسبت های فعالیت عبارتند از:

دوره گردش کالا

دوره گردش مواد و کالای نیمه ساخته 

دوره وصول مطالبات تجاری 

دوره گردش عملیات 

دوره واریز بستانکاران 

نسبت کالا به سرمایه‌ د رگردش 

گردش سرمایة جاری 

گردش سرمایه ثابت 

گردش دارایی